Hieronder vind je een overzicht van berichten in de media over integriteit / (al dan niet bewezen) integriteitsschendingen waarvoor een intern of extern onderzoek is gestart of is afgerond. Ik neem hierbij met name nieuwsberichten op die direct of indirect hebben te maken met het thema van deze site: het vellen van integriteitsoordelen terwijl daar geen grond voor is.

Belangrijkste leeswijzer: dat een onderzoek wordt of is gestart, maakt nog niet dat de integriteitsschending bewezen is.


Januari 2024
Bij juridische procedures wordt vaak veel waarde gehecht aan het oordeel van een integriteitscommissie. Als zij tot een bepaald oordeel komen, in bijvoorbeeld een persoonsgericht onderzoek, dan zal het wel zo zijn. Of als zij iets niet onderzoeken, dan zal er wel niets aan de hand zijn. Dat je echter altijd kritisch moeten blijven - en de gehanteerde onderzoeksmethode en inhoud voorop moet stellen - laat de berichtgeving over het Bureau Integriteit van de gemeente Amsterdam goed zien.

Het Parool weet namelijk te melden dat de Amsterdamse ombudsman onderzoek gaat doen naar deze organisatie, omdat ze mogelijk 'niet transparant, administratief slordig en intimiderend' zouden zijn.

Nu willen we zelf natuurlijk ook niet te snel oordelen, maar dat de berichtgeving genoeg aanleiding geeft om dit dossier te volgen, mag duidelijk zijn. Zo wordt Bureau Integriteit ook verweten te gericht te zijn op strafbare feiten (wat misschien - gezien het grote aantal meldingen en sancties, dit afgezet tegen de omvang van de organisatie - ook wel te verklaren is?). Benieuwd naar het vervolg.

Meer hierover in het Parool.

December 2023
Een verkennende analyse van FNV naar de omgangsvormen bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) liet (mogelijk) zien dat er sprake is van diverse misstanden bij het ministerie. O.a. wordt gesproken van een onveilige en 'giftige' werkomgeving. Lees bijvoorbeeld - als samenvatting - dit artikel van de NOS hierover. 

In hoeverre echt iets aan de hand is bij het ministerie is mij niet bekend. Voorlopig kunnen we in ieder geval maar beter terughoudend zijn in het verbinden van conclusies aan het FNV onderzoek. Misschien leggen ze iets bloot (👍), maar dit eerste onderzoek lijkt aan weinig criteria te voldoen. Ze noemen het zelf natuurlijk niet voor niets 'verkennend'.

Op de site van FNV kon ik helaas niet een uitgebreider rapport vinden. Wat je bijvoorbeeld wel zou verwachten bij dit nieuwsbericht. Waar bijvoorbeeld de vragenlijst ingezien kan worden of welke andere methodische keuzes zijn gemaakt. Is deze analyse daarnaast representatief? Kan worden gegarandeerd dat de antwoorden niet gekleurd zijn door andere belangen? Niet alle vragen kunnen beantwoord worden (als je geen ervaring hebt), maar wordt dit duidelijk? Welke norm is gehanteerd?

Het enige wat ik - via dit artikel bij BinnenlandsBestuur - online kon vinden was dit document. 

Had de media kritischer mogen zijn? Misschien. Het is sowieso natuurlijk maar de vraag hoe dit in het nieuws komt. Of in het nieuws zou moeten komen. Een inleiding als deze bij Eén Vandaag klopt in ieder geval niet.

"Grote zorgen bij FNV over grensoverschrijdend gedrag op het ministerie van VWS. Bij de vakbond kwamen meerdere meldingen binnen, waarna er een onderzoek werd ingesteld. Ruim 60 procent had het afgelopen jaar te maken met grensoverschrijdend gedrag." (EenVandaag, 19-12-2023)


Bij NPO Radio1 wordt gelukkig de vraag gesteld in hoeverre het onderzoek representatief is. Benieuwd naar het complete onderzoek; ook gezien het landelijke "onderzoek" naar grensoverschrijdend gedrag.

Update:

Na alle publiciteit hebben veel medewerkers van VWS zich ook gemeld i.v.m. misstanden bij VWS. Dit nadat - zo meldt FNV zelf - de eerste peiling weer is opengezet. Methodisch gezien roept dit wel weer enige vragen op. Zijn de vragen nog steeds hetzelfde bijvoorbeeld? Meer algemeen: melden medewerkers van het ministerie zich omdat ze echt 'misstanden' ervaren of dat er een ander mechanisme gaande is? Om welke redenen reageren werknemers in deze tweede ronde?

Ook interessant: op het X-account van VWS werd bericht dat Marcelis Boereboom als SG van het ministerie ging stoppen (om gezondheidsredenen). Prima om dit te melden. Maar ook was er een dankwoord. Op het laatste was online wel enige kritiek.

Enerzijds begrijpelijk. Stel er zijn veel misstanden, waarom zou je dan de hoogste (verantwoordelijke) ambtenaar bedanken? Natuurlijk zal hij ook goede dingen hebben gedaan en gezondheid doet ertoe, maar het voelt wat wrang voor medewerkers die iets vervelend hebben ervaren.

Anderzijds zou ook sprake kunnen zijn van een ander mechanisme, namelijk dat als een niet-functionerende of grensoverschrijdende bestuurder, manager of collega vertrekt, de achterblijvers zelden publiek naschoppen. Blij dat ze er vanaf zijn. Met als gedachte: "Succes nieuwe werkgever met deze kerel. En voor ons: door! (met de 'troep' die is achtergelaten".

Als je zo'n positief bericht leest (in een integriteitsonderzoek), dan kun je dit maar beter in eerste instantie met een korreltje zout nemen. Wat denken medewerkers nu echt van een vertrekkende collega? Zijn ze echt dankbaar? Of horen we hier de afdeling Communicatie?

De roep van FNV om een extern meldpunt is positief. Misschien had dit eerder moeten worden afgewacht voordat de Arbeidsinspectie werd ingeschakeld? Kan ik niet over oordelen. Maar dit laat nog wel een ander aandachtspunt zien: 

Vraag is namelijk ook wanneer betrokkenen (de vakbond, ik, media / journalisten, andere experts) zelf niet doorschieten in dit dossier. Lastig om hierover te oordelen maar als dit invloed heeft op de uitkomsten, is dit wel een belangrijke vraag.

Een spiegel die voor iedereen bij dossiers als deze belangrijk is. Mogelijke misstanden gebruiken/misbruiken voor iets anders (meer leden, meer lezers, meer opdrachten, meer aandacht voor het probleem) is misschien zelf ook een vorm van grensoverschrijdend gedrag?

Hopelijk komt er - al dan niet via de Arbeidsinspectie - nu een beter onderzoek.  

November 2023
De Volkskrant bericht over het integriteitsonderzoek naar een zwemcoach van de KNZB (Mark Faber). Hij heeft mogelijk "een (te) grote machtspositie voor zichzelf heeft gecreëerd" en er zijn ook "signalen van ongenoegen met elementen van grensoverschrijdend gedrag". Dit klinkt allemaal nog best vaag m.i. Alle reden om het onderzoek dat ongetwijfeld zal volgen, op termijn kritisch te bevragen. Ondertussen een prima reactie van Faber.

Oktober 2023
Dat er veel is misgegaan bij de toeslagenaffaire, dat is wel helder. Maar kun je ook spreken van integriteitsschendingen van de betrokken ambtenaren (en eventueel politici)? Hierover is - verrassend genoeg - weinig geschreven. En ook maar weinig betrokken ambtenaren of politici lijken hierop aangesproken te zijn.

Is dit problematisch? Hoe moeten we dit duiden? Om hier een meer gefundeerd oordeel over te kunnen vellen, zijn de verhoren van de Parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening wel het bekijken waard. Nu deze verhoren deze week zijn afgesloten, heb ik enkele belangrijke passages / bevindingen samengevat. Vervolgens vind je hetzelfde artikel een lijst met interessante artikelen waarin een relatie wordt gelegd tussen de Toeslagenaffaire en integriteit.

September 2023
De kantonrechter heeft op 27 september geoordeeld dat de Universiteit van Utrecht terecht een onderzoeker die wordt beticht van grensoverschrijdend gedrag de toegang tot het Bloemberggebouw heeft ontzegd. Een eerste, verkennend onderzoek gaf genoeg signalen; nu vindt een uitgebreider feitenonderzoek plaats. De promovendus mag gedurende het onderzoek wel blijven werken aan het proefschrift. Nieuwsbericht vind je hier. De uitspraak kantonrechter vind je hier.

September 2023
De Gelderlander bericht over een klacht over de rector magnificus van de Radboud Universiteit (seksueel getinte opmerkingen in 2017; is afgehandeld). Zie hier.

De inhoud van de reacties valt wel op. Sommige over dat 'we' doorschieten of dat het achterhaald is, voor anderen is het een bevestiging dat nog veel mis is (ook in lijn met onderzoek Argos, zie ander bericht vandaag).

Terzijde, maar de kracht heeft ook een lezerspanel over de vraag in hoeverre bij grensoverschrijdend gedrag wegkijkers net zo schuldig zijn. Voor wat het waard is: zie hier.

September 2023
Argos heeft een interessante tweeluik over #metoo aan universiteiten (en hogescholen). Hier vind je deel 1 en hier deel 2. Onder andere de resultaten van hun enquête naar grensoverschrijdend gedrag op universiteiten wordt besproken. Ook zijn er diverse interviews over de uitkomsten van de enquête, onder andere met demissionair minister Robbert Dijkgraaf en de regeringscommissaris tegen seksueel geweld Mariëtte Hamer. Over in hoeverre de benadering van Hamer de juiste is, bestaat wel enige discussie. Sommigen vinden haar aanpak te slap: waarom zou je bijvoorbeeld studentenverenigingen waar terugkerend grensoverschrijdend gedrag is niet gewoon aanpakken, zo is de gedachte. Anderen vragen zich af of de rol van hoogleraren - of andere personen met macht aan universiteiten - niet kritischer besproken had mogen worden.

September 2023:
Een Amsterdamse gemeenteambtenaar die betrokken is bij het opstellen van evenementenbeleid heeft zich tevens laten inhuren door een festivalorganisator. De gemeente beweert dat hierbij geen regels zijn geschonden, maar hoogleraren uiten kritiek en wijzen op mogelijke belangenverstrengeling. Meer in het Parool.

September 2023:
De Gelderlander meldt op basis van anonieme gesprekken dat de Gelderse commissaris van de koning John Berends en een aantal van zijn naaste medewerkers zich (mogelijk) maken schuldig aan grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer (zie NOS voor zonder paywall). Genoemd worden pesterijen en woede-uitbarstingen, resulterend in een angstcultuur. Reden voor het personeel - dat erg geschrokken is - om in gesprek te gaan. Berends zegt sorry, maar herkent zich niet in het geschetste beeld. Hij roept dan ook op tot onafhankelijk onderzoek. Zijn oproep aan de toehoorders is om zich niet te laten: ‘gijzelen door beeldvorming, op basis van anonieme bronnen’.

September 2023:
Mogelijke integriteitsschendingen hebben ertoe geleid dat het bestuur van de Partij voor de Dieren niet langer partijleider Esther Ouwehand wil voordragen als lijsttrekker. Een ordinaire machtsstrijd of speelt er wel iets? Het dossier met diverse linkjes is hier te vinden. Uiteindelijk lijkt hier weinig aan de hand.

Augustus 2023:
De meldingsbereidheid rond een sociaal onveilige werkomgeving is aanzienlijk toegenomen, maar er is onvrede over de klachtafhandeling. Met name klachten over intimidatie kwamen het meest voor wat betreft grensoverschrijdend gedrag. Ik heb het onderzoek van Schouten & Nelissen zelf niet gelezen, maar meer informatie / een samenvatting via Binnenlands Bestuur.


(klik hier voor een leeswijzer)

(voor augustus 2023 gearchiveerd)